Nefsin Mertebeleri

Nefsin Mertebeleri

Nefs ile bazen insanın kendi varlığı kasdedilir ve olumsuz anlam taşımaz. İnsanın heva ve hevesi kasdedildiğinde ise olumsuz anlam taşır.
Nefs kelimesi Kur'an'da bazı sıfatlarla birlikte kullanılmıştır.
Tasavvufta bu kullanımlar nefsin mertebeleri şeklinde anlaşılagelmiştir.
Nefs-i emmâre, kötülüğü emreden nefse denir (Yûsuf, 12/53).
Nefs-i levvâme, yaptığı kötü işlerden dolayı kendini kınayan nefis demektir (Kıyamet, 75/2). Nefs-i mülhime, insana iyiliği ve kötülüğü birbirinden ayırma yeteneğinin verildiğine işaret eder. Şems sûresinde nefsini temizleyenin kurtuluşa erdiği, onu kötülüklere gömenin de ziyana uğradığı anlatılır.
Nefs-i mutmainneye ulaşmış nefis daima tevekkül, teslim, sabır ve rıza hâlleri içindedir. Nefs-i raziye, Allah'tan ve fiillerinden razı olan nefse denir. Hiçbir şeyden şikâyet etmez. Nefs-i marziyye, Allah'ın kendisinden razı olduğu mertebe için kullanılır. Son üç mertebeye Fecr sûresi 27 ve 28. ayetlerinde değinilmiştir. Nefs-i zekiyye ya da nefs-i kâmile olarak da adlandırılan son mertebeye tasavvufta, bütün olgunluk özelliklerini elde etmiş nefis anlamı verilir..