-Kar payı ile faiz arasındaki fark nedir?

-Bismillahirrahmanirrahim. Kar payı adı üstünde kar edilirse oradan sermayen oranında pay alman demek adı. Kar nedir? Bir alışveriş yapıyorsun, ticaret var. Alışverişte haliyle normal insanlar aldıkları malı biraz daha pahalı satarak para kazanıyorlar. Ve biz bu aradaki farka kar diyoruz. Ve bu helaldir. Ayeti Kerime öyle diyor değil mi? "O müşrikler diyorlar ki alışveriş de aynen riba gibidir. Hayır öyle değil, diyor Cenabı Hak. Allah alışverişi helal kıldı, faizi haram kıldı. Bir de şu var; alışverişte risk var. Yani sen bir malı satın aldın, piyasa durgun, satamazsın. Aldığın fiyata verebilirsin hatta bazen öyle olur ki ihtiyacın olur aldığından daha düşüğüne de verebilirsin. Hiç satamazsın, iflas edersin. Kar payında bunlar var. Faiz de bu yok. Faiz de garanti. Yani sen yüz lira verdiysen ve yüz yirmi lira almak üzere anlaştıysan o banka yatsa da batsa da yüz yirmi lirayı alıyorsun. O yirmi lira farkı alıyorsun. E şimdi o zaman ne fark var kar payıyla. Tabi kar payı deyince şu akla geliyor. Böyle katılım bankaları var. Katılım bankaları mudilerde kar payı veriyor. Ama ticari bankalar mudilerine faiz veriyor. Şimdi katılım bankaları yani kar payı veren bankalar o senin verdiğin parayı ve başkalarının verdiği paraları çalıştırıyorlar. Bundan kar elde ediyorlar. Tabi çeşitli enstrümanları var. Yani bir tek mal alıp satma değil. Çok farklı şekilde çalıştırıyorlar onları. Teverruk denilen şeyi yapıyorlar vesaire. Bunu yapıyor. Elde ettiği karı tabi kendi payını alıyor. Banka kendisi bir pay alıyor oradan. Duruma göre yüzde yirmi veya yüzde otuzlu anlaşmaya göre değişiyor. Ondan sonra geriye kalan karı mudiler arasında sermayaleri oranında taksim ediyor. Çok kazanırsa çok veriyor. Az kazanırsa az veriyor. Hatta bunların çalışma tarzında zarar ederse mudiler yani para yatıranlar zarara da ortak oluyor. Ama faiz öyle değil. Bak faizde bir defa daha önceden ne kadar kar alacağın belli para alacağın belli. Yüz lira yatırmışsan sen yüz yirmi lira alacaksın. Bitti. Bu belli. Kar payında bu belli değil. Yüz yirmi de olabilir, yüz on da olabilir, yüz otuz olabilir. Hiç olmayabilir. Arada bir fark var. Bu bir. İki, faizde garanti var. Yani sen fazie para yatırdığın zaman demin söylediğim gibi banka kazansa da kazanmasa da sana taahhüt ettiği faizi veriyor. Kar payında bu yok. Onda risk var. Benim sık sık söylediğim bir şey var. İslam fıkhında İslam hukukunda bir kazancı elde edebilmek için üç yol var. Bir, mal. Ki o sermaye. İki amel. Yani emek. Üç, daman. Yani risk. Ticarette bunlar var. Ya mal var sermaye var ya emek var mudarebe aktinde olduğu gibi. Veya ikisi de var. Kişi kendisi ticaret yapıyor. Ama bir de risk var. Ama faizde bu yok. Faizde sadece sermaye var. Ne risk ne emek bunların hiçbirisi yok. Dolayısıyla ikisi de tamamen farklı şeyler. Tabi bu işleyiş tarzı olarak böyle. Ama haliyle bizim için önemli olan şey; Cenabı Hakkın yasağına girip girmemesi ki faiz yasaktır ama ticaret serbesttir, helaldir.