Aynı cinsten iki malın takas edilmesi caiz midir?

Bizim alım satım akitlerindeki mallar mislî ve kıyemî diye ayrılır.

Soru: Akit yapanlardan birisi tarafından fark verilmesi kaydıyla aynı cinsten iki malın takas edilmesi caiz midir?

Cevap: Şimdi bu malların türüne göre değişir. Bizim alım satım akitlerindeki mallar mislî ve kıyemî diye ayrılır. Mislî demek taneleri birbirinin aynısı veya birbirine çok yakın demek. Buğday, arpa, pirinç, hurma ve kuru üzüm mislîdir. Altın ve gümüş de kabul ediliyor. Evet, buna benzer ki bunun ölçüsü şu bu malların değeri tartıyla biliniyorsa veyahut bu malların değeri ölçekle biliniyorsa bunlara mislî diyoruz ve mislî malların aynı cinsten birbirleriyle değiştiği zaman peşin olması ve eşit olması şarttır. Peygamberimiz (SAV) altı tane madde sayıyor. Altını altınla değişirken peşin olacak, tartıyla olacak, fazla olursa faiz olur. Altı tane madde sayıyor bunlar buğday, altın, gümüş, arpa, hurma ve tuz. Bunları sayıyor. Ve bunlar misli mallardır ve bunlar gibi olan mallar da mislîdir. Burada buğday var, arpa var değil mi? Darı da mislîdir. Pirinç, mercimek, kuru fasulye de mislîdir, nohut da mislîdir. Bir de tartı ile alınıp satılanlar var. Et tartı ile alınıp satılır mislîdir veya ne bileyim meyveler? Tartıyla alınıp satılır mislîdir. Bunlar kendi cinsiyle değişirse eşit olması lazım. Birisinin ötekinden fazla olmaması lazım. Bir de peşin olması lazım, değişimin. Aksi hâlde faize girer. Ama eğer mallar kıyemî ise yani taneleri birbirinin aynısı değilse, farklı ise onlara kıyemî diyoruz. Mesela hayvan? Yani bir koyunu bir koyunla değiştiriyorsunuz. Bir atı bir atla değiştiriyorsunuz. Bir danayı bir başka danayla değiştiriyorsunuz, aynı cins. Ama bunlar mislî değil yani kilo ile alınıp satılan veya ölçekle alınıp satılan mallar olmadığı için bunlar peşin olmak kaydıyla aralarında şey olabilir. Fiyat farkı olabilir, yani birisi ötekine fazla bir miktar para vererek değiştirebilirler.